|
"Ο ΜΕΓΑΛΟΣ ΑΝΑΤΟΛΙΚΟΣ" Ιδεολογικά |
||||||||
|
|
ΤΡΟΠΟΙ ΖΩΗΣ ΤΗΣ ΝΕΟΛΑΙΑΣ ή η κρίση της μετάβασης στην ενήλικη ζωή Ποιο είναι το κοινωνικό στίγμα της σημερινής νεολαίας και ποιοι οι τρόποι ζωής της; Ασφαλώς δεν εμπίπτει στην αρμοδιότητα του ψυχιάτρου να κάνει μια κοινωνιολογική ανάλυση της νεολαίας. Είναι, όμως, αναγκαίο, σε μια απόπειρα σφαιρικής, κατά το δυνατόν, προσέγγισης των τρόπων ζωής της να πάρουμε σοβαρά υπόψη το κοινωνικό και οικονομικό πλαίσιο, μέσα στο οποίο διαμορφώνονται. O μόνος ίσως αρμόδιος γι΄ αυτή την απόπειρα είναι η ΚΑΤΕΡΙΝΑ ΜΑΤΣΑ, υπεύθυνη του 18ΑΝΩ και γνωστή για τους κοινωνικούς αγώνες της. Το ΠΟΛΙΤΙΚΟ ΚΑΦΕΝΕΙΟ παρουσιάζει σήμερα μια φοβερά ενδιαφέρουσα εργασία της.
που βρίσκονται στη φάση της εφηβείας τοποθετείται στα 18-19 για τα κορίτσια και στα 20 για τ΄ αγόρια, ενώ η μεταεφηβεία, η νεότητα, φτάνει μέχρι τα 25 χρόνια της ζωής περίπου. Η εφηβεία είναι η περίοδος των μεγάλων ψυχολογικών και σωματικών αλλαγών, των βίαιων εσωτερικών συγκρούσεων, της μεγάλης συναισθηματικής αστάθειας, των υπαρξιακών αναζητήσεων, των σχεδίων ζωής. Είναι η περίοδος που γίνονται οι ταυτίσεις και συγκροτείται η ψυχοκοινωνική ταυτότητα. Ψυχοκοινωνική Ταυτότητα Κατά τη μεταεφηβεία ολοκληρώνεται αυτή η διαδικασία συγκρότησης ταυτότητας, σε μια πορεία όπου κυριαρχεί ο πειραματισμός, ιδιαίτερα σε ότι αφορά τον προσδιορισμό του ίδιου του εαυτού, η δοκιμή καινούριων πραγμάτων, η αναζήτηση νέων βιωμάτων. Η διαδικασία της κοινωνικοποίησης, της πολύπλευρης, δηλαδή, ανάπτυξης της σχέσης του ατόμου με τον εξωτερικό κόσμο, μέσα από την εσωτερίκευση των κανόνων και των αξιών της κοινωνίας, που εμπεριέχει την ολοκλήρωση των διαδικασιών αποχωρισμού από την οικογένεια και της ανεξαρτητοποίησης, της αυτονομίας, των διαδικασιών που παρατείνονται μέχρι την μεταεφηβεία και συνυφαίνονται με την αποκάλυψη δυνατοτήτων αλλά και ελλειμμάτων της προσωπικότητας. Στη σημερινή εποχή η κοινωνικοποίηση βασίζεται λιγότερο στην απόκτηση κάποιων σταθερών κανόνων, ρόλων και τύπων συμπεριφοράς που περνούν από πατέρα σε γιο και από μάνα σε κόρη, και περισσότερο στην εσωτερίκευση ψυχολογικών και πολιτιστικών κωδίκων, ευλύγιστων, προσωποποιημένων, και σε ρήξη με τους παραδοσιακούς κοινωνικούς ρόλους και τον άκαμπτο χαρακτήρα τους, που αποβλέπει στην ομαλοποίηση της συμπεριφοράς. Τα ψυχολογικά χαρακτηριστικά της εφηβείας αντανακλούν τις σοβαρές αλλαγές που έχουν γίνει στο κοινωνικό πλαίσιο. Μια απ΄ αυτές είναι η παράταση του χρόνου που μεσολαβεί ανάμεσα στο τέλος των σπουδών και στην εξεύρεση κάποιας εργασίας - μια παράταση που διαμορφώνει το πλαίσιο μέσα στο οποίο παρατείνεται η κρίση της εφηβείας. Το φαινόμενο είναι αποτέλεσμα πολλαπλών κρίσεων και δυσλειτουργιών τόσο στο σύστημα της οικογένειας και της εκπαίδευσης, όσο και στο ίδιο το σύστημα της παραγωγής. Έλλειμμα κοινωνικοποίησης Η σημερινή πυρηνική οικογένεια, με το παιδί στο επίκεντρό της, που έχει διαδεχθεί την παραδοσιακή, της αγροτικής βασικά κοινωνίας, βρίσκεται σε μια φάση έντονης κρίσης. Οι γοργές κοινωνικές αλλαγές επιβάλουν αντίστοιχες αλλαγές στο εσωτερικό της, αναθεώρηση των αρχών, των κανόνων, των σκοπών, των αξιών της, αλλαγές που δεν προλαβαίνει να κάνει, με αποτέλεσμα συγκεχυμένα και ασαφή εννοιολογικά πλαίσια, χαοτική επικοινωνία, έντονες ένδο-και δια-προσωπικές συγκρούσεις. Έχοντας απορρίψει τις παραδοσιακές αξίες και χωρίς να έχει βάλει άλλες στη θέση τους, με εύθραυστη ταυτότητα, δυσλειτουργεί ως σύστημα, αναπαράγοντας αυταρχικές και συντηρητικές στάσεις και ιδεολογίες. Είτε βρίσκεται σε διάλυση είτε όχι, εμπεριέχοντας, ούτως ή άλλως, ανοικτές ή καλυμμένες συγκρούσεις, λειτουργώντας κύρια ως οικονομική μονάδα, η οικογένεια σήμερα ανεπαρκή να εκπληρώσει τον κύριο ρόλο της που είναι η κοινωνικοποίηση του παιδιού. Αντιμέτωπη με πολλά προβλήματα, οικονομικά, κοινωνικά και άλλα, που απειλούν όχι μόνο τη συνοχή αλλά και την ίδια την επιβίωσή της, δεν είναι σε θέση να διασφαλίσει τη μετάδοση αξιών, ούτε να επιβάλει τις αναγκαίες απαγορεύσεις, την τήρηση ορίων και στοιχειωδών κανόνων λειτουργίας. Οι σχέσεις ανάμεσα στα μέλη της είναι συνήθως ρηχές, τεταμένες, συχνά βίαιες, οι γονεϊκοί ρόλοι ασταθείς, διάχυτοι, αμφισβητούμενοι. Το παιδί γίνεται συχνά αντικείμενο απόρριψης, εγκατάλειψης, κακοποίησης. Οι ταυτίσεις του παιδιού με τις γονεϊκές φιγούρες δεν έχουν την δύναμη, την ένταση, τη σταθερότητα του παρελθόντος, συχνά γίνονται αδύνατες. Η κοινωνική παρακμή της πατρότητας και η έκπτωση της πατρικής λειτουργίας κάνει ακόμη πιο ανεπαρκείς τις γονεϊκές φιγούρες, στερώντας από το παιδί κάθε σταθερό σημείο αναφοράς. Μέσα σ΄ αυτούς τους όρους, η διαδικασία της κοινωνικοποίησης γίνεται ελλειμματική, το άγχος και η ανασφάλεια δεν αφήνουν να κοπούν οι δεσμοί εξάρτησης από την οικογένεια. Έτσι, ο έφηβος δεν βγαίνει από τον στενό κύκλο της οικογένειας, μένει συναισθηματικά προσκολλημένος σ΄ αυτήν, ανίκανος να πάρει το ρίσκο της ανεξαρτητοποίησής του. Το πλαίσιο διαπαιδαγώγησης, επίσης, που δεν εξαντλείται στο σχολείο, αλλά περιλαμβάνει κάθε πηγή μάθησης και κάθε φορέα μετάδοσης γνώσεων και ανάπτυξης της κοινωνικής σκέψης, είναι εντελώς ανεπαρκές για τη διαμόρφωση μιας ανεξάρτητης προσωπικότητας, ικανής να αναλάβει ευθύνες και να ξεπεράσει δυσκολίες. Η κρίση του αυταρχικού και αναχρονιστικού εκπαιδευτικού συστήματος, που καλλιεργεί το πνεύμα του ανταγωνισμού, της αποστήθισης νεκρών γνώσεων, που εμποδίζει τη δυναμική αλληλεπίδραση παιδαγωγού - παιδαγωγούμενου, και την καλλιέργεια ανεξάρτητης, κριτικής σκέψης, μεγαλώνει ακόμα περισσότερο το έλλειμμα κοινωνικοποίησης του εφήβου. Τον κάνει ευάλωτο στις πιέσεις, τον στρέφει στην εξατομίκευση και την μοναξιά, δεν τον αφήνει να ωριμάσει. Τέλος, το κοινωνικό πλαίσιο θέτει πρόσθετους φραγμούς σ΄ αυτή τη διαδικασία. Με εξαίρεση τα ομαδικά σπορ, δεν καλλιεργείται το πνεύμα της συλλογικότητας, δεν ευνοείται η ενεργητική συνεργασία με τους άλλους, η (ένταξη) σε κοινότητες ανθρώπων, σε ομάδες (πολιτιστικές, πολιτικές και άλλες), η μύηση σε κοινωνικές πρακτικές, η δημιουργική απασχόληση, η αξιοποίηση του ελεύθερου χρόνου, η ποιότητα ζωής. Λείπει η κοινωνική αναγνώριση που θα επιτρέψει στον έφηβο να ανεξαρτητοποιηθεί και να ωριμάσει. Η δυνατότητα εύκολης πρόσβασης στην πηγή της πληροφορίας - συχνά βέβαια αντιφατικής, ψεύτικης κατασκευασμένης - που δεν περιορίζεται μόνο στην οικογένεια, αλλά επεκτείνεται ευρύτατα και μάλιστα ηλεκτρονικά (Internet, κυβερνοχώρος), η επέκταση των πηγών μάθησης και των τρόπων ανάπτυξης της γνώσης δημιουργούν τους όρους ανάπτυξης ενός κριτικού πνεύματος, δεν μπορούν όμως να καλύψουν τις βαθιές συναισθηματικές ανάγκες του εφήβου και τα ελλείμματα της ταυτότητάς του. Ανάμεσα στη κριτική νοημοσύνη, που έχει τη δυνατότητα να αναπτύξει ο έφηβος των πόλεων σήμερα και την έλλειψη εμπιστοσύνης στον εαυτό του και τις δυνάμεις του υπάρχει μεγάλη απόσταση. Αυτή η απόσταση, αυτό το έλλειμμα κοινωνικοποίησης, που κάποιες φορές τείνει να γίνει χάσμα μέσα στο υποκείμενο, το κάνει ευάλωτο, ευπαθές στις πιέσεις του περιβάλλοντος. Το φέρνει σε ρήξη με τα παραδοσιακά κοινωνικά θεμέλια (πατρίς, θρησκεία, οικογένεια), καλλιεργεί το αντιθρησκευτικό πνεύμα, το κάνει στις περισσότερες περιπτώσεις ν΄ αρνείται τη σταδιοδρομία και την κοινωνική άνοδο, κάθε προκατασκευασμένο κοινωνικό ρόλο. Το κάνει να απορρίπτει εκ των προτέρων τις αυθεντίες, χωρίς να βάζει τίποτα στη θέση τους. Το κάνει να αμφισβητεί την επιστήμη, τη μεγάλη τέχνη, την κουλτούρα. Το στρέφει στην πολιτική αδιαφορία και τον αμοραλισμό, στην έκρηξη της υποκειμενικότητας, στην απόλυτη εξατομίκευση. Το ωθεί στη φυγή, με πολλούς τρόπους, από την πηγή της κοινωνικής αντίφασης. Το στρέφει, σε κάποιες περιπτώσεις, όταν συντρέχουν ορισμένοι όροι, στη χρήση ουσιών ως κοινωνική συμπεριφορά, με την αντίστοιχη ιδεολογία. Άλλωστε, η ίδια η ένταξη του νέου στην παραγωγική διαδικασία, σ΄ αυτή την περίοδο της βαθιάς οικονομικής κρίσης, της ανεργίας και της φτώχειας, έχει γίνει προβληματική. Η Ελλάδα συγκαταλέγεται στις χώρες με το υψηλότερο ποσοστό ανεργίας των νέων, κάτω των 25 ετών, μαζί με το Βέλγιο, την Ισπανία, τη Γαλλία, την Ιταλία και την Ιρλανδία. Ένα μεγάλο ποσοστό νέων κάθε χρόνο συνωθείται στις πόρτες των ΑΕΙ, που λίγοι θα καταφέρουν να διαβούν. Η ανεργία, η υποαπασχόληση, οι ευέλικτες μορφές εργασίας, η επιδοματικού βασικά χαρακτήρα επιμόρφωση, μέσα από σεμινάρια χωρίς συνέχεια, χωρίς ιδεολογικό - αξιολογικό περιεχόμενο τροφοδοτούν την αβεβαιότητα, συντηρούν και αναπαράγουν την αίσθηση του εφήμερου, του πρόσκαιρου, του επισφαλούς, αναπαράγοντας παράλληλα και διαρκώς τους όρους της συναισθηματικής και παράλληλα και διαρκής οικονομικής εξάρτησης. Η ανάγκη της επιβίωσης μέσα στη ζούγκλα της εργασιακής αβεβαιότητας, η εμπορευματοποίηση της μόρφωσης με στόχο την σχολική, επαγγελματική, κοινωνική προσαρμογή και την επιτυχία, που καθορίζεται συνήθως με κριτήρια που θέτουν οι επιχειρήσεις, η ανάπτυξη της τεχνολογίας, που γίνεται τόσο γρήγορα που ο νέος δεν προλαβαίνει να την παρακολουθήσει, η υπερπληροφόρηση και η παραπληροφόρηση αποτελούν συστατικά στοιχεία της καθημερινότητας των νέων σ΄ αυτή την περίοδο της γενικευμένης αστάθειας και της αβεβαιότητας. Κρίση της μετάβασης
Μέσα σ΄ ένα κοινωνικό πλαίσιο σε βαθιά κρίση αναπτύσσονται όλοι οι όροι μιας βαθιάς κρίσης της μετάβασης του νέου στην ενήλικη ζωή, το μπλοκάρισμα της διαδικασίας ενσωμάτωσής του στην επαγγελματική και κοινωνική ζωή του ενήλικου, στον ίδιο τον κοινωνικό ιστό. Σ΄ αυτήν την κρίση έχουν την πηγή τους οι δυσκολίες περάσματος από το ένα υποσύστημα της κοινωνικής ζωής (οικογένεια, σχολείο, δουλειά κλπ) στο άλλο και οι στρατηγικές που αναπτύσσει για να το κάνει. Γιατί η μεγάλη του δυσκολία δεν βρίσκεται τόσο στο να λειτουργήσει, έστω και με πολλή δυσκολία, μέσα στο κάθε υποσύστημα, όσο στο να περάσει από το ένα στο άλλο. Οι στρατηγικές περάσματος, λοιπόν, που αναπτύσσει, όποια μορφή και αν πάρουν, έχουν σαν βασικό πυρήνα την φυγή, την άρνηση, τη συμπεριφορά τύπου μετανάστη. Μη βρίσκοντας ένα χώρο ελευθερίας, ανάμεσα στα υποσυστήματα, ένα χώρο συλλογικότητας, κοινότητας ζωής, όπου θα μπορούσε να διαπραγματευθεί και να πραγματοποιήσει τις αναγκαίες αλλαγές του ο νέος τείνει να διαμορφώσει, με βάση την τάση της φυγής, μια στρατηγική περάσματος που διαμορφώνει και έναν τρόπο ζωής και μια κουλτούρα ή αντικουλτούρα, που με τη βοήθεια των ΜΜΕ αποκτά και μια ευρύτερη εμβέλεια, ξεφεύγοντας από τα στενά, τοπικά πλαίσια. Στοιχεία αυτής της κουλτούρας (ή αντι-κουλτούρας) είναι η γλώσσα, το λεξιλόγιο των νέων, γεμάτο θυμό, συντμήσεις λέξεων ή νεολεξίες και κραυγές, το αντικομφορμιστικό, προκλητικό ντύσιμο, τα δερμάτινα ρούχα με τα σκισίματα και τα καρφιά, το άνετο, συχνά κυνικό και προκλητικό στυλ, η ριψοκίνδυνη συμπεριφορά, η μουσική και η σχέση των νέων με αυτήν. Συνδυάζοντας την έντονη κίνηση του σώματος με μια επιστροφή στις πρωτόγονες συγκινήσεις του τόπο στοχασμού και συζήτησης για όλα τα υπαρξιακά ζητήματα. Ανάμεσα σε αυτά τη κεντρική θέση κατέχουν θέματα που έχουν σχέση με την περιπλάνηση, την αναζήτηση, το ταξίδι, την υπέρβαση του μέτρου, την εξερεύνηση των ορίων και των πηγών, την ανεξαρτησία. Μέσα σ΄ όλα αυτά αναζητά κάποιους σταθερούς άξονες αναφοράς και επιλέγει τα στοιχεία με τα οποία θα συνθέσει ο ίδιος την πολιτιστική του ταυτότητα, βιώνοντας οδυνηρά την αβεβαιότητα σε κάθε πτυχή της ζωής του, μέσα σε μια πραγματικότητα ταχύτατων αλλαγών, κατάρρευσης των παραδοσιακών αξιών και έντονης αμφισημίας των μοντέλων που προβάλλονται. Όλοι οι θεσμοί που έχουν δομήσει μέχρι τώρα την συλλογική ζωή των ανθρώπων, όλοι οι παλιοί τρόποι μετάδοσης των γνώσεων, των αισθημάτων, των αξιών βρίσκονται σε ρήξη με τους νέους τρόπους ζωής της νεολαίας. Η κύρια ρήξη δεν αφορά τόσο παλιές και νέες ιδεολογίες όσο εκείνους που θέλουν να διατηρήσουν την υπάρχουσα τάξη πραγμάτων και εκείνους που αποδέχονται και ενισχύουν την αλλαγή - κάθε αλλαγή. Η αντίσταση στην αλλαγή έχει σαν φορείς της όλους τους παλιούς θεσμούς, με κύριους ανάμεσά τους την οικογένεια και το εκπαιδευτικό σύστημα. Φορείς της αλλαγής είναι, κατά τεκμήριο, οι νέοι που ζουν μέσα στην ρευστότητα, τη γενικευμένη σύγχυση, την αβεβαιότητα, την εξατομίκευση. Είναι οι νέοι που παίρνουν από τους ενήλικους το μήνυμα ότι είναι "ακατάλληλοι", "ανίκανοι", ότι "δεν υπάρχει θέση γι΄ αυτούς, επαγγελματική ή άλλη". Είναι - εν δυνάμει - οι νέοι που γίνονται αντικείμενο του κοινωνικού αποκλεισμού και ωθούνται έτσι στην περιθωριοποίηση. Περιθωριοποίηση
Δεν επέλεξαν το περιθώριο στη βάση των δικών τους αξιών και της δικής τους φιλοσοφίας. Οι αξίες τους είναι, για τους περισσότερους, οι αξίες της κυρίαρχης ιδεολογίας. Οι περιθωριακοί, οι αποκλεισμένοι δεν είναι παρά μια καρικατούρα των ενσωματωμένων, προκαλώντας ηθικά και σε όλα τα επίπεδα την ίδια την έννοια της κοινωνικής ενσωμάτωσης, τα κριτήρια και τις προϋποθέσεις της. Γι΄ αυτό και η παραβατικότητα των περιθωριακών παίρνει συχνά μορφές σκοτεινές, τρομακτικές, ξεχειλίζοντας από οργή και μίσος, όπως λαμπρά απεικονίζεται στην ομώνυμη ταινία του Κάσοβιτς ("Το μίσος"). "Στρατηγική επιβίωση" Η μεγάλη αντίφαση της εποχής μας είναι ότι ο έφηβος και ο νέος, ο φορέας του καινούριου μέσα σε μια κοινωνία παρακμής αντιμετωπίζεται από τους ενηλίκους σαν να είναι ξένος προς το κοινωνικό σώμα. Και αυτός τι κάνει; Αυτό που ο ενήλικος δεν του δίνει - αξία, θέση, εξουσία, τρυφερότητα - προσπαθεί να το πάρει μόνος του, συχνά με μια βίαιη, παρορμητική συμπεριφορά, όπου η πράξη υποκαθιστά το λόγο. Μπαίνοντας σε μια παρέα "ομοίων" του, συνομηλίκων συνήθως, σε clubing ή ακόμα και σε συμμορίες αναζητά εκεί αυτά που δεν βρίσκει αλλού, τους "συντρόφους" και τους "κώδικες επικοινωνίας", την ταυτότητα που του λείπει, ενστερνίζεται τα χαρακτηριστικά και τις λειτουργίες της ομάδας. Βρίσκει τον τόπο, όπου μπορεί να ρισκάρει, να προκαλεί, να ζει το εφήμερο, να καλύπτει την ανασφάλειά του πίσω από τις φαντασιώσεις παντοδυναμίας που του δίνουν οι κάθε λογής ψυχοδραστικές ουσίες. Η καταφυγή σε αυτές θα τον αποσπάσει, έστω για λίγο, από την αφόρητη γι αυτόν πραγματικότητα της δυστυχίας και της μοναξιάς, όπου ο σεβασμός της ελευθερίας και του προσώπου έχουν υποβιβασθεί σε ψέμα, με ή χωρίς ιδεολογικό περικάλυμμα. Αυτή η στάση ζωής δεν είναι παρά μόνο μια, ανάμεσα σε άλλες, "στρατηγική επιβίωσης". Η μυθοποίησή της, μέσα από τον εντυπωσιασμό, την αποστροφή, την ναρκοφοβία ή την ναρκολαγνεία των ΜΜΕ, διεγείρει, προκαλεί, και έτσι ελκύει το νέο που δεν αντέχει τον κομφορμισμό των γονιών του και των κρατούντων και θέλει να "ξεφύγει" απ΄ τη μιζέρια. Αισθάνεται ότι δεν μπορεί, δεν ξέρει τον τρόπο, να δώσει ο ίδιος ουσιαστικό περιεχόμενο, αληθινό νόημα στην ζωή του, να δημιουργήσει τον προσωπικό του μύθο και τις αυτό-αναφορές του, να βρει σ΄ αυτές τα στοιχεία της προσωπικής του ταυτότητας, να βρει όλα αυτά που παλιότερα μπορούσε να βρει στο εσωτερικό της κοινής κουλτούρας και της συντροφιάς των άλλων. Ψάχνει όμως, συχνά σπασμωδικά, συγκεχυμένα, απελπισμένα. Τι αναζητά ο σημερινός νέος; Τι ακριβώς αναζητά και δεν βρίσκει ο νέος σήμερα; Τι κρύβεται πίσω από τη συχνά αλλοπρόσαλη, αντιφατική και προκλητική συμπεριφορά του; Τι υπάρχει εν δυνάμει σαι αίτημα, έστω και μη επαρκώς συνειδητοποιημένο; - Μια άλλη σχέση με τον κόσμο και τους ανθρώπους πιο ουσιαστική, πιο αυθεντική, μια συλλογικότητα που δεν βρίσκει παγιδευμένος στη σφαίρα του ιδιωτικού, δέσμιος της ιδεολογίας του ατομικισμού που οδηγεί στην απόλυτη εξατομίκευση, την πλήρη αποξένωση, την τρομακτική μοναξιά της μεγαλούπολης ή της εγκαταλελειμμένης υπαίθρου. - Μια άλλη σχέση με την πνευματικότητα και το νόημα της ζωής. Στην νεοφιλελεύθερη εποχή μας, όπου οι πνευματικές αξίες αποκτούν και αυτές την σφραγίδα της μη πνευματικής αγοράς, σε τιμές που συνήθως καθορίζονται από τα ΜΜΕ, οι νέοι, που καταναλώνουν αφειδώς, εκφράζουν ταυτόχρονα, με τον τρόπο τους, την περιφρόνησή τους σ΄ αυτό το καταναλωτικό πνεύμα. Την εκφράζουν έμμεσα, συγκεκαλυμμένα, συχνά μέσα από τους στίχους των τραγουδιών τους, μολονότι δεν αποφεύγουν τον κίνδυνο να γίνει και αυτή η μουσική (rock, rave ή άλλη) ένα εμπορικό προϊόν, που καταναλώνεται στη συναυλία, τη ντισκοτέκ, με το γουόκμαν, την τηλεόραση, το στέρεο, το ραδιόφωνο του αυτοκινήτου, απ΄ τον καθένα χαμένο στον κόσμο του, μέσα από το μοναχικό πλήθος, στην τεχνητά πολλαπλασιασμένη ατομικότητα. Γιατί, ο σημερινός πολιτισμός έχει γίνει πολιτισμός της κατανάλωσης, της δημιουργίας νέο-αναγκών ως υποκατάστατα των πραγματικών, πρωταρχικά ανθρώπινων αναγκών. - Αναζητά, επίσης, και συνήθως εγκαθιδρύει, μια άλλη σχέση με την ηδονή και τον πόνο. Εκεί που οι παλιότερες γενιές θυσιάζονταν και εποικοδομούσαν πάνω στην αξία της θυσίας, οι νέοι σήμερα αναζητούν την ηδονή "εδώ και τώρα" με κάθε τίμημα. Τον πόνο δεν τον αντέχουν και προσπαθούν με κάθε τρόπο να τον καταργήσουν. Για να ξεφύγουν "γεμίζουν το κεφάλι" τους με χάπια, σιρόπια, αλκοόλ και άλλες ουσίες. Η σεξουαλική ικανοποίηση τείνει να αποσυνδεθεί από την ερωτική, τη συναισθηματική της διάσταση. Η σεξουαλικότητα, όλο και περισσότερο, αποσυγκρουσιοποιείται. Κυριαρχεί η υπερβολή στους τρόπους, το ντύσιμο, σε όλα, σύμφωνα και με τα πρότυπα που προβάλλονται από τα ΜΜΕ. Όμως αυτή η "σεξουαλική απελευθέρωση" συνυφαίνεται με άλλες βαθύτερες και σοβαρότερες αγκυλώσεις και αναστολές, που γίνονται κι αυτές πηγή δυσφορίας του σημερινού νέου. Ζούμε σε μια εποχή αποδόμησης όλων εκείνων των αξιών που έδιναν νόημα στην ζωή των ανθρώπων του 19ου και του 20ού αιώνα. Σήμερα, στον νέο αιώνα, η κοινωνία καλείται να δομήσει νέες αξίες και να τις εντάξει σε ένα καινούριο σύστημα, ένα καινούριο κόσμο. Και αυτοί που θα φτιάξουν αυτόν τον κόσμο είναι οι νέοι - οι νέοι που βρίσκονται σήμερα σε μια βαθιά, άλυτη, παρατεταμένη κρίση, που φαίνονται χαμένοι στον κόσμο τους, γιατί ο δικός μας, ο κόσμος της κρίσης και της παρακμής δεν τους κάνει, τους γεμίζει πόνο, μοναξιά, ανασφάλεια, απελπισία. Είναι οι νέοι που αντλούν από τις δυσκολίες της κοινωνικής τους ενσωμάτωσης, απ΄ την ευαλωτότητά τους, από τη δύσκολη και συχνά αδύνατη μετάβασή τους στην ωριμότητα, απ΄ την αντίφαση που τους διαπερνά, όλη εκείνη την ενέργεια και τη δυναμική που δημιουργεί τους όρους πρόσβασής τους σε μια συνείδηση αναστοχαστική, μέσα από μια καινούρια σχέση με τον εαυτό τους και τον κόσμο, μια πορεία προσωπικής αναζήτησης, μια καινούρια μορφή ατομικότητας, που επικεντρώνεται στη συναισθηματική τους πραγμάτωση, συχνά ματαιωμένη ή και αδύνατη. Το παράδοξο Η νεολαία σήμερα αντιπροσωπεύει το παράδοξο. Πίσω από την πολύμορφη και συχνά σπασμωδική, άναρχη, απελπισμένη ατομική εξέγερση ενυπάρχει η ανάγκη της συλλογικής ρήξης και ανατροπής. Πίσω απ΄ τον αμοραλισμό της, την αδιαφορία, τον κυνισμό, τις άναρθρες κραυγές, τη βία, την εξάρτηση, την παθητικότητα βρίσκεται και το αντίθετό της, η ανάγκη της επιβεβαίωσης της διαφοράς και της αυτονομίας, το σπαρακτικό της κάλεσμα στους μεγάλους, τους ενηλίκους να ενδιαφερθούν ειλικρινά γι αυτήν, για τις ανάγκες και τα αιτήματά της, να μπουν σε διάλογο μαζί της, να γίνουν σημεία αναφοράς της, να επανεξετάσουν κριτικά το σημερινό πολιτισμό, τα σύμβολα και τις αξίες του, να δημιουργήσουν μαζί της καινούριες αξίες και έναν καινούριο τρόπο ζωής, να μην την αποκλείσουν, να μην την αφήσουν να πάρει, ευάλωτη καθώς είναι, το δρόμο της φυγής, της αυτοκαταστροφής, της Ουσίας. 16/09/2002
|
Τελευταία ενημέρωση 15 Σεπτεμβρίου, 2002 Ποιος είναι ο Παναγιώτης Βήχος;
για να ενημερώνεστε σε κάθε νέα ανανέωση
|
||||||
